
โด่ไม่รู้ล้ม ไวอากร้า ชื่อวิทยาศาสตร์ Elephantopus scaber L. จัดอยู่ในตระกูลทานตะวัน (ASTERACEAE หรือ COMPOSITAE) สมุนไพรโด่ไม่รู้ล้ม มีชื่อเขตแดนอื่นๆว่า ขี้ไฟนกคุ่ม (เลย), คิงไฟนกคุ่ม (ชัยภูมิ), หนาดมีแคลนลาน (จังหวัดสุราษฎร์ธานี), ตะชีโกวะ ติ๊สิเควาะด๊ะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), โน๊ะกะชอย่อตะ กาว่ะ เนาะดากวอะ (กะเหรี่ยงจังหวัดเชียงใหม่), เคยโป้ หนาดหน้าผา ต้นหญ้าปราบ ต้นหญ้าไก่นกคุ่ม ต้นหญ้าไฟนกคุ้ม ต้นหญ้าสามสิบสองหาบ (ภาคเหนือ), ก้อมทะ เกดสะดุด ยาอัดลม (ลั้วะ), จ่อเก๋ (ม้ง) ฯลฯ
รูปแบบของโด่ไม่รู้ล้ม
ต้นโด่ไม่เคยรู้ล้ม เป็นไม้ล้มลุก มีลำต้นสั้นแล้วก็กลม ชี้ตรง มีความสูงราว10-30 ซม.อยู่ในระดับผิวดิน ตามผิวลำต้นและก็ใบจะมีขนละเอียดสีขาวสาก ห่าง ทอดขนานกับผิวใบ พืชประเภทนี้เมื่อถูกเหยียบหรือโดนทับก็จะดีดตัวขึ้นมาใหม่ได้เหมือนเช่นเคย (สมชื่อเลย) เพาะพันธุ์ด้วยแนวทางใช้เม็ด สามารถมักพบตามป่าโปร่งที่มีดินค่อนข้างจะเป็นทราย ในป่าเต็งรังป่าดงดิบ และก็ในป่าสนเขาทั่วทุกภาคของเมืองไทย แล้วก็ประเทศในเขตร้อนทั่วทั้งโลก
ใบโด่ไม่รู้ล้ม ไวอากร้า ธรรมชาติ มีใบเป็นใบคนเดียวอยู่รอบๆเหนือเหง้าชิดกันเป็นวงกลม เรียงสลับชิดกันอยู่เป็นกลุ่ม เหมือนดอกกุหลาบซ้อนที่โคนต้น รูปแบบของใบเป็นรูปหอกหัวกลับ แผ่นใบกว้างราว 3-5 ซม.และก็ยาวราวๆ 8-20 ซม.ขอบของใบหยักหรือเป็นจะเหมือนฟันเลื่อยห่างๆมีเส้นกิ่งก้านสาขาของใบราวๆ 12-15 คู่ ส่วนของใบที่ค่อนไปทางปลายจะผายกว้าง แล้วสอบเป็นแหลมทื่อๆส่วนโคนใบจะสอบแคบจนกระทั่งก้านใบ มีเนื้อใบครึ้มสากผิวใบจะมีขนสากเล็กๆขนตรงห่างมีสีขาว และก็มีขนต่อมห่างอยู่ทั้งคู่ด้านโดยท้องใบจะมีขนมากกว่าข้างหลังใบ แผ่นใบมักแผ่ราบไปกับพื้นดิน ก้านใบยาวราวๆ 0.5-2 ซม. ไหมมีก้านใบ
ดอกโด่ไม่รู้ล้ม มีดอกเป็นช่อแทงออกมาจากลำต้น รูปแบบของช่อดอกเป็นรูปขอบขนาน มีดอกย่อยขนาดเล็ก 4 ดอก ยาวโดยประมาณ 9-10 มม.มีเส้นผ่าศูนย์กลางราวๆ 2-3 มม. ดอกเป็นรูปหลอดสีม่วง หลอดกลีบดอกไม้ยาวราวๆ 3-3.5 มม. หมดจด ส่วนปลายกลีบยาวราว 1.5-2 มม. ไม่มีขนดอกมีเกสรตัวผู้สีเหลือง มีอับเรณูยาวราว 2.2-2.3 ซม. ปลายแหลม ฐานเป็นติ่งแหลม ส่วนก้านยกอับเรณูยาวราว 1.5-1.7 ซม. แล้วก็เกสรตัวเมียมีก้านเกสรยาวราว 7-8 มม. ยอดเกสรยาว 0.5-0.6 มม. มีขนอยู่ปลายยอดและก็หมดที่รอยแยก แต่ละช่อย่อยจะอยู่รวมกันเป็นช่อกลุ่มกลมที่ปลายก้านดอก ที่โคนกลุ่มดอกจะมีใบแต่งแต้มแข็งเป็นสามเหลี่ยมแนบอยู่ด้วย 3 ใบ ยาวราวๆ 1-2 ซม.รวมทั้งกว้างราว 0.5-1.5 ซม. ขอบของใบเรียบปลายเรียวแหลม ที่ผิวใบทั้งคู่ด้านมีขนตรงสีขาว ออกที่ปลายยอดแบบช่อแยกกิ่งก้านสาขา ก้านช่อดอกมีความยาวได้ถึง 8 ซม.แล้วก็มีขนสาดๆอยู่ทั่วๆไป ส่วนฐานรองดอกจะแบนและก็สะอาด มีเส้นผ่าศูนย์กลางโดยประมาณ 0.5-0.7 มม. วงใบเสริมแต่งเป็นรูปขอบขนาน มี 2 ชั้น สูงราว 7-10 มม. มีเส้นผ่าศูนย์กลางราวๆ 2-3 มม. ใบตกแต่งเหมือนรูปหอก ผิวภายนอกมีขนตรง ส่วนขอบของใบมีขนเสื้อครุย ชั้นนอกเป็นรูปใบหอกยาวราวๆ 4-6 มม.และก็กว้างราว 0.5-1.5 มม. ปลายแหลม ส่วนชั้นที่ 2 เป็นรูปขอบขนานกว้างราว 1-2 มม.และก็ยาวโดยประมาณ 8-10 มม. ปลายแหลมสีขาว เป็นเส้นตรงแข็ง มี 5 เส้น เรียง 1 ชั้น ยาวราวๆ 5-6 มม.
ผลโด่ไม่เคยรู้ล้ม ไวอากร้า ธรรมชาติ ผลสำเร็จแห้งและไม่แตก รูปแบบของผลเล็กแล้วก็เรียวเป็นรูปกรวยแคบ ผิวข้างนอกผลมีขนหนาแน่น ยาวราว 2.5-3 มม.และก็กว้างโดยประมาณ 0.4-0.5 มม. ผลไม่มีสัน
คุณประโยชน์ของโด่ไม่รู้ล้ม
ใช้เป็นยาบำรุงร่างกาย ชูกำลัง ด้วยการใช้รากต้มเป็นน้ำดื่ม หรือใช้ดองสุราดื่มผสมกับสมุนไพรกำลังเสือโคร่งและก็ม้ากระทืบโรง หรือจะใช้ใบต้มกับน้ำก็ได้ รวมทั้งนอกเหนือจากนี้ยังคงใช้อีกทั้งต้นของโด่ไม่รู้เรื่องล้ม เอามาตากแห้งแล้วหั่นเป็นฝอยใช้ผสมเข้ายาร่วมกับสมุนไพรอื่นๆเป็น ต้นราชินีเสือโคร่ง ม้ากระทืบโรง ลำต้นฮ่อตะพายควาย สะค้าน ตานเหลือง มะตันขอเปลือกลำ หัวยาอาหารเย็น แก่นฝาง ไม้มะมองก รวมทั้งข้าวหลามป่า เอามาต้มเป็นน้ำดื่มเป็นยาบำรุงก็ได้แบบเดียวกัน (ราก, ใบ, อีกทั้งต้น)
ช่วยทำนุบำรุงหัวใจ (อีกทั้งต้น)
ลำต้นแล้วก็ใบใช้เป็นยาบำรุงเลือด เหมาะกับสตรีที่มีเมนส์มาไม่ปกติ (ต้นและก็ใบ)
ช่วยทำให้ปรับต้องการของกิน (ต้นแล้วก็ใบ)
ช่วยแก้อาการอ่อนล้า (ใบ)
ช่วยแก้กษัย (อีกทั้งต้น)
ทั้งยังต้นมีรสผุกร่อนจืดชืดและก็ขมน้อย ใช้กินช่วยทำให้ปรับกำเนิดกษัยแต่ว่ามีกำลัง (ทั้งยังต้น)
ช่วยแก้อาการร้อนใน หิวน้ำ ด้วยการใช้รากเอามาต้มกับน้ำ (ราก)
ช่วยขับเหงื่อ (อีกทั้งต้น)
ทั้งยังต้นใช้ต้มกับน้ำกิน ช่วยแก้ไข้จับสั่นหรือไข้ป่าได้ (อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้ไข้ ด้วยการใช้รากโด่ไม่รู้ล้มเอามาต้มกับน้ำ หรือจะใช้ราก ลำต้นใบ และก็ผล ต้มเป็นน้ำดื่มก็ได้ด้วยเหมือนกัน (ราก, ลำต้น, ใบ, ผล, ทั้งยังต้น)
ใช้เป็นยาแก้ไอ ด้วยการใช้ต้นหรือรากต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้ไอ (ราก, ต้น,ใบ, อีกทั้งต้น)
รากโด่ไม่รู้ล้มช่วยแก้ไข้ตัวร้อน แก้ไข้หวัด แก้อาการไอเรื้อรัง (ราก)
รากใช้ต้มดื่มแก้คลื่นไส้ได้ (ราก)
อีกทั้งต้นใช้ต้มเป็นน้ำดื่มช่วยแก้อาการข้าวติดคอหรือกลืนของกินฝืดคอได้(ทั้งยังต้น)
ใช้เป็นยาแก้วัณโรค (อีกทั้งต้น)
ช่วยรักษาโรคหลอดลมอักเสบ (ไม่กำหนดส่วนที่ใช้)
ช่วยแก้อาการตาแดง (อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้ลักษณะของการเจ็บคอ ต่อมทอนซิลอักเสบ ด้วยการใช้ต้นแห้งโดยประมาณ 6 กรัม เอามาแช่น้ำร้อนขนาด 300 cc. (เท่าขวดแม่โขง) ราวๆครึ่งชั่วโมง แล้วรินเอาน้ำมาดื่มจะช่วยทุเลาอาการได้ หรือจะใช้ต้นแห้งเอามาบดให้เป็นผุยผงแล้วปั้นเป็นเม็ดไว้กินก็ได้เช่นเดียวกัน (ต้นแห้ง, อีกทั้งต้น)
ช่วยรักษาแผลในโพรงปาก ด้วยการใช้ต้นแห้งราว 30 กรัม เอามาต้มดื่มวันละครั้ง (ต้นแห้ง, อีกทั้งต้น)
รากใช้ต้มกับน้ำเอามาอมช่วยแก้ลักษณะของการปวดฟันได้ หรือใช้รากเอามาตำผสมกับพริกไทย (ราก)
ช่วยห้ามเลือดกำเดาไหล เลือดกำเดาไหลง่าย ด้วยการใช้ต้นสดราวๆ 30-60 กรัม (ถ้าหากแห้งใช้ 10-15 กรัม) เอามาต้มกับเนื้อหมูแดงพอสมควรแล้วก็ใช้กินต่อเนื่องกัน 3-4 วัน (ต้นสด, ทั้งยังต้น)
รากแล้วก็ใบใช้ต้มเป็นยาดื่มช่วยทุเลาลักษณะการเจ็บอก (รากรวมทั้งใบ)
ช่วยแก้อาการท้องเดิน (ราก, อีกทั้งต้น)
รากรวมทั้งใบช่วยแก้อาการท้องเดิน (รากรวมทั้งใบ)
ช่วยแก้บิด (รากและก็ใบ, อีกทั้งต้น)
ช่วยรักษาแผลในกระเพาะ (รากรวมทั้งใบ, อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้โรคท้องมานหรือภาวการณ์ที่มีน้ำในท้องมากเกินธรรมดา ด้วยการใช้ต้นสดราว 60 กรัม เอามาต้มกับดื่มเช้าตรู่เย็น หรือใช้ต้มกับเนื้อแล้วเอามากินก็ได้ (ต้นสด)
ช่วยขับไส้เดือน พยาธิตัวกลม (ราก, ใบ, อีกทั้งต้น)
ช่วยขับตกขาวของสตรี (ราก,ทั้งยังต้น)
รากมีคุณประโยชน์เป็นยาบีบมดลูก (ราก)
รากใช้เป็นยาคุมสำหรับสตรีข้างหลังคลอดลูกใหม่ๆ(ราก, ใบ)
รากรวมทั้งใบใช้ต้มอาบน้ำข้างหลังคลอดของสตรี (รากรวมทั้งใบ)
ช่วยแก้นิ่ว ด้วยการใช้ต้นสดราวๆ 90 กรัม ต้มรวมกับเนื้อหมู 120 กรัมพร้อมใส่เกลือบางส่วน ต้มแล้วต้มกรองมัวแต่น้ำมาดื่ม เอากากออก แบ่งกินเป็น 4 ครั้ง หรือจะใช้รากเอามาต้มกับน้ำแก้อาการก็ได้เหมือนกัน (ราก,ต้น, ทั้งยังต้น)
อีกทั้งต้นมีรสกร่อยแล้วก็ฝาด ใช้เป็นยาช่วยขับเยี่ยว (ราก, ใบ, ทั้งยังต้น)
ช่วยแก้เยี่ยวทุพพลภาพ (อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้อาการขัดเบา (อาการเริ่มของฟุตบาทฉี่อักเสบ) ด้วยการใช้ต้นสดราว 15-30 กรัม ใช้ต้มกับน้ำกิน (ต้นสด)
ช่วยรักษาตับแล้วก็ไตอักเสบ (ไม่เจาะจงส่วนที่ใช้)
ช่วยแก้กามโรค รักษาโรคผู้ชาย (ราก, ใบ, อีกทั้งต้น)
รากแล้วก็ใบช่วยแก้กามโรคในสตรี โดยใช้แบบสดหรือแห้งราวๆ 2 กำมือเอามาต้มเป็นน้ำดื่มแก้อาการ (รากแล้วก็ใบ)
ช่วยบำรุงรักษากำหนัด บำรุงสมรรถนะทางเพศ ด้วยการใช้รากต้มกับน้ำ(ราก, ใบ, อีกทั้งต้น)
ช่วยขับน้ำเหลืองเสียออกมาจากร่างกาย (อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ ด้วยการใช้ต้นสดราว 30 กรัม ต้มเป็นน้ำดื่ม(ต้นสด)
ช่วยแก้โรคดีซ่าน ด้วยการใช้ต้นสดโดยประมาณ 120-240 กรัม เอามาต้มกับเนื้อหมูแล้วก็ใช้กินต่อเนื่องกัน 4-5 วัน (ต้นสด, อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้อาการบวมน้ำ (อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้อาการอักเสบต่างๆอย่างเช่น หลอดลมอักเสบ ต่อมน้ำเหลืองอักเสบไส้อักเสบ อื่นๆอีกมากมาย (ราก, ทั้งยังต้น)
ช่วยรักษาฝีบวม ฝีมีหนอง ด้วยการใช้ต้นสดเอามาตำผสมกับเกลือน้อยแล้วก็ละลายน้ำส้มสายยกเพียงพอข้นๆแล้วประยุกต์ใช้พอกรอบๆที่เป็นฝี(ราก, ต้นสด, อีกทั้งต้น)
ช่วยรักษาฝีฝักบัว ด้วยการใช้ต้นสดโดยประมาณ 25 กรัม ใส่สุรา 1 ขวดและก็น้ำ 1 ขวด แล้วเอามาต้มดื่ม รวมทั้งใช้ต้นสดต้มกับน้ำเอาน้ำมาล้างแถวๆศีรษะฝีที่แตก (ต้นสด)
ช่วยแก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย แผลงูกัด (อีกทั้งต้น)
ช่วยรักษาโรคผิวหนัง ผื่นผื่นคันตามร่างกาย ด้วยการกางใบสดโดยประมาณ2 กำมือ เอามาต้มกับน้ำมันที่ทำจากมะพร้าว แล้วประยุกต์ใช้ทาบริเวณที่มีลักษณะ (ใบสด)
ช่วยรักษารอยแผล ด้วยการกางใบสดราว 2 กำมือ เอามาต้มกับน้ำมันที่ผลิตขึ้นมาจากมะพร้าว แล้วเอามาทาแผล (ใบ)
ช่วยแก้อาการเหน็บชา ด้วยการใช้ต้นสดราว 30-60 กรัมแล้วก็เต้าหู้ราว 60-120 กรัม แล้วเพิ่มน้ำพอควร ใช้ต้มกิน (ต้นสด, อีกทั้งต้น)
ช่วยแก้ลักษณะของการปวดบวม (ไม่กำหนดส่วนที่ใช้)
ช่วยคลายเส้น ด้วยการใช้รากเอามาต้มเป็นน้ำดื่ม (ราก)
รากใช้ต้มกับน้ำกินช่วยแก้ลักษณะของการปวดข้างหลังปวดเอวได้ หรือจะใช้รากต้มร่วมกับลุบลิบลิ่วก็ได้ นอกเหนือจากนี้ยังสามารถใช้ใบต้มกับน้ำกินร่วมกับเหงือกปลาหมอก็ได้เช่นเดียวกัน (ราก, ใบ)
ช่วยแก้ลักษณะของการปวดเมื่อยล้าตามร่างกายกาย ด้วยการใช้รากต้มเป็นน้ำดื่ม หรือใช้ดองสุราดื่มผสมกับสมุนไพรกำลังเสือโคร่ง ม้ากระทืบโรงก็ได้ด้วยเหมือนกัน (ราก)
รากใช้เป็นองค์ประกอบในยาสมุนไพรจำพวกอื่นๆที่มีคุณประโยชน์ช่วยเพิ่มเม็ดเลือดแดงสำหรับคนไข้โรคภูมิคุมกันบกพร่อง โดยมี โด่ไม่ทราบล้ม ม้ากระทืบโรง หงอนไก่อู แล้วก็หงอนไก่แจ้ เอามาต้มเป็นน้ำดื่ม แต่ว่าหากเป็นคนธรรมดาดื่มแล้วจะช่วยทำนุบำรุงกำลัง (ราก)
ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของสมุนไพรโด่ไม่รู้ล้ม
โด่ไม่รู้เรื่องล้มมีฤทธิ์ช่วยยั้งเชื้อแบคทีเรีย ยั้งเชื้อไวรัส ช่วยลดไข้ ลดอาการอักเสบ ช่วยต่อต้านความเป็นพิษต่อตับ ช่วยลดระดับความดันเลือดช่วยยั้งการเคลื่อนไหวของลำไส้เล็ก แล้วก็ช่วยกระตุ้นมดลูก
ข้อบังคับ ! : ไม่สมควรใช้กับหญิงมีท้อง รวมถึงคนที่มีลักษณะอาการกลัวหนาว แขนขาเย็น ถูกใจดื่มของร้อน ไม่หิวน้ำ มีลักษณะอาการเจ็บท้อง ท้องเดิน แล้วก็ฉี่จำนวนมาก แล้วก็มีชั้นฝ้าบนลิ้นขาวแล้วก็ครึ้ม
ประโยชน์ต่างๆที่ได้รับจากโด่ไม่รู้ล้ม
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับประจำบ้านเพื่อความงดงาม
มีความเห็นกันว่าการปลูกว่านโด่ไม่รู้ล้มไว้ประจำบ้านจะช่วยคุ้มครองจัญไรได้
สามารถนำไปดัดแปลงเป็นยาสมุนไพรในแบบต่างๆเป็นต้นว่า โด่ไม่รู้จักล้มผงสำเร็จรูป ยาดองสุราโด่ไม่ทราบล้ม ยาโด่ไม่รู้ล้ม โด่ไม่รู้ล้มแคปซูลฯลฯ